Зошто е важно да го вакцинирате детето?

Имунизацијата претставува едно од најголемите достигнувања во историјата на медицината. Вакцинацијата, според медицинската наука, се смета за најбезбедна, најефикасна и економски најоправдана превентивна мерка, која директно придонесува за намалување на заболувањата и на смрт од одредени заразни заболувања. Во моментов во светот постојат вакцини за спречување повеќе од 20 болести опасни за животот на луѓето, кои овозможуваат подолг и поздрав живот за сите возрасни популации. Бројките покажуваат дека имунизацијата годишно спречува 3,5-5 милиони смртни случаи од заразни болести како што се дифтеријата, тетанусот, пертусисот (голема кашлица), грипот и сипаниците. Од Светската здравствена организација посочуваат дека секоја година со вакцинирање се спасуваат 2 до 3 милиони деца во светот.

За имунизацијата и зошто е значајна редовната вакцинација на децата „Мама не си сама“ разговараше со педијатарот д-р Елена Манолева-Николовска.

Имунизацијата претставува една од најзначајните компоненти во примарната здравствена заштита. Во Република Македонија постои задолжителна вакцинација за 13 заразни болести, вакцини кои се примаат во детската возраст, и незадолжителни вакцини за две заразни заболувања, кои може да ги примат и децата и возрасните (вакцина против грип и вакцина против COVID 19).

• Редовната имунизација по календар кај децата започнува уште во родилиштето, каде што во првите 24 часа по раѓањето се прима првата доза на вакцината против хепатит Б и на БСГ-вакцината (против предизвикувачот на туберкулоза), која се прима пред излегување од родилиштето. Доколку детето, од кои било причини, не ја прими оваа вакцина во родилиштето, може да ја прими до 12 месеци без претходно тестирање или по 12 месеци со претходно тестирање со туберкулинскиот тест Mantoux, вели м-р д-р Елена Манолева-Николовска, специјалист педијатар.

Кои вакцини треба да ги прими детето додека не наполни една година?

• Редовната имунизација по календар кај децата започнува уште во родилиштето, каде што во првите 24 часа по раѓањето се прима првата доза на вакцината против хепатит Б и на БСГ-вакцината (против предизвикувачот на туберкулоза), која се прима пред излегување од родилиштето. Доколку детето, од кои било причини, не ја прими оваа вакцина во родилиштето, може да ја прими до 12 месеци без претходно тестирање или по 12 месеци со претходно тестирање со туберкулинскиот тест Mantoux, вели м-р д-р Елена Манолева-Николовска, специјалист педијатар.

По излегувањето од родилиштето и во првите 12 месеци имунизацијата е најинтензивна бидејќи тоа е период кога едно доенче има најголема потреба да биде заштитено од заразни заболувања и да се спречи појава на тешки компликации или смрт од заразни заболувања, посочува педијатарот Елена Манолева - Николовска. 

По излегувањето од родилиштето задолжителната вакцинацијата продолжува со навршени 2 месеци или не подоцна од 12 недели, со примање на првите три дози од пет- или од шестовалентната вакцина, која во себе содржи заштита против дифтерија, тетанус, против пертусис, хепатит Б и против хемофилус-инфлуенца тип Б (DiTePer, Polio, Hib, HepB), и со ротавирус-вакцината, која се прима перорално директно од индивидуална вијала. Доколку детето примило во родилиштето една доза за заштита од хепатит Б, тогаш ќе прими една доза на петтовалентната вакцина и две дози од шестовалентната вакцина. Ако детето не примило вакцина против хепатит Б во родилиштето, тогаш ќе прими три дози од шестовалентната вакцина. Овие три последователни дози на пет- или на шестовалентната вакцина и на ротавирус-вакцината се примаат на растојание од 4 до 10 недели, најчесто на 42 дена (6 недели). Третата доза од вакцината против ротавирусот мора да се прими најдоцна до 8 навршени месеци на доенчето (32 недели од животот), објаснува докторката Манолева - Николовска.

Педијатарот Манолева - Николовска го потенцира значењето и кога треба да се примат двете вакцини кои последни се воведени во редовниот календар за имунизација во нашата земја.

• Покрај ротавирус - вакцината, која е воведена во календарот за редовна имунизација кај децата во РМ во втората половина на 2019 г., во истиот период е воведена и стрептококната вакцина Prevenar. Tое e вакцина која штити од 13 најчести соеви на Streptococcus pneumoniae, кои предизвикуваат воспаленија и инфекции на горните и на долните респираторни патишта кај децата и кои може да бидат причина за појава на хронични состојби и на тешки компликации. Првите две дози од оваа вакцина се примаат во првата година од животот, на возраст од 4 до 8 месеци и една ревакцина се прима од 15 до 18 месеци, вели д-р Манолева - Николовска.

Кога треба да се ревакцинираат децата и да се прими ММР-вакцината?

По првите 12 интензивни месеци на вакцинација, во текот на втората година од животот постепено се намалува бројот на вакцини и се примаат бустер-дози или ревакцини на претходно примените вакцини. На 13 месеци се прима вакцината против морбили, рубеола и против паротит (ММR); на возраст од 12 до 23 месеци се прима  ревакцина или трета бустер-доза од вакцината Prevenar (стрептококната вакцина), а на возраст од 18 до 24 месеци се прима ревакцина против DiTePer, Hib, HepB (петтовалентна вакцина), посочува педијатарот.

• Кај децата кои редовно се имунизираат и кои ги примиле сите вакцини според календарот на возраст до 24 месеци вакцинацијата продолжува во основното образование. Поточно, на 6 години се прима ревакцина против ММR, на 7 години се прима втора ревакцина против DiTePer и против Polio (четиривалентна вакцина), на 14 години се прима трета ревакцина само против DiTe и против Polio, а на 18 години се прима четврта ревакцина само против тетанус. Во задолжителниот календар за имунизација е вклучена и вакцината против ХПВ (хуман папилома вирус), која од 2009 година е задолжителна за девојчињата со навршени 12 години. Оваа вакцина, која е 4- или 9-валентна (во зависност од производителот), штити од соеви на вирусот Human papilloma virus, кој предизвикува канцер на женските полови органи, пред сѐ, на грлото на матката, објаснува д-р Манолева-Николовска.